Over Ons

Van 2009 tot 2017 herschreef Nachtgasten de regels van het Nederlandse theater. Opgericht door acteurs Niels Croiset, Koen Wouterse, Jef Hoogmartens en Yorick Zwart tijdens hun tijd bij het Noord Nederlands Toneel, groeide wat begon als een experiment uit tot een fenomeen. In een tijd waarin de podiumkunsten worstelden met bezuinigingen en een zoektocht naar nieuwe vormen, creëerden zij een revolutionair platform dat de essentie van theater herontdekte: de magie van het moment.

Elke avond sprongen de beste acteurs van Nederland in het diepe. Zonder script, zonder repetities, gewapend met alleen een verhaal en hun vakmanschap. Van de Stadsschouwburg Utrecht tot Theater Bouwkunde in Deventer, van gevestigde namen tot aanstormend talent – ruim 500 verschillende acteurs durfden de uitdaging aan.

In acht jaar tijd ontwikkelden we meer dan 120 originele verhalen. Van Griekse tragedies tot moderne familiedrama’s, van politieke thrillers tot persoonlijke relatiegeschiedenissen. Met zo’n 70 voorstellingen per jaar groeiden we uit tot een beweging die het theater weer spannend en urgent maakte. Het publiek was geen toeschouwer meer, maar medeplichtige in een avond waarin letterlijk alles kon gebeuren.

Wat begon als experiment werd een theatervorm die de grenzen tussen verschillende gezelschappen, generaties en stijlen doorbrak. Nachtgasten bewees dat het onmogelijke mogelijk was: dat je met minimale middelen en maximaal vertrouwen theater kon maken dat elke avond opnieuw verraste, ontroerde en vernieuwde.

 

Het Verhaal van Nachtgasten

De eerste try-out in de oude Storkfabriek in Amsterdam-Oost was een sprong in het diepe. Met één man publiek en knikkende knieën speelden we drie uur lang, en toen we klaar waren wisten we: dit is wat theater moet zijn. Het concept was even simpel als angstaanjagend: professionele acteurs krijgen vlak voor de voorstelling een verhaal te horen, samen met het publiek. Vervolgens krijgen ze in afzondering hun persoonlijke rol en geheimen te horen. Dan volgt een korte pauze, waarna ze zonder script of repetitie een avondvullende voorstelling spelen.

Het Concept in de Praktijk
Voor aanvang dineerden de acteurs samen, een moment van rust voor de storm. In het theater kregen ze de zeven Nachtgastenregels uitgelegd: geen publiek pleasen, altijd in je rol blijven, koester de stilte, geen herhaling van zetten, slim omgaan met je geheimen, blijven luisteren en reageren. Een systeem van belletjes, lampjes en mobiele telefoons gaf subtiele sturing tijdens de voorstelling, terwijl het publiek altijd  meer wist dan de spelers zelf.

De Methodiek in Detail
De zeven gouden regels vormden de basis van wat zou uitgroeien tot de ‘Nachtgastenmethode’. Een aanpak die niet alleen bruikbaar bleek voor professionele acteurs, maar ook zijn weg vond naar het theateronderwijs, bedrijfstrainingen en zelfs internationale workshops. De methode werd vastgelegd in een handboek dat nog steeds wordt gebruikt op theaterscholen door heel Nederland.

Het Platform in Beweging
Van het Compagnietheater tot Theater Bellevue, van de Toneelschuur tot de Stadsschouwburg Utrecht – we creëerden een netwerk van vaste speelplekken waar acteurs elkaar konden ontmoeten in nieuwe combinaties. Speciale projecten als de ‘Toneelscholendag’ brachten studenten van alle academies samen, terwijl de ‘In Company’-voorstellingen verschillende gezelschappen met elkaar verbonden.

De Gemeenschap in Ontwikkeling
Door de jaren heen ontstond er een levendige gemeenschap van theatermakers die elkaar bleven opzoeken, ook buiten Nachtgasten om. Nieuwe samenwerkingen, voorstellingen en zelfs gezelschappen zijn voortgekomen uit ontmoetingen tijdens onze producties. Deze kruisbestuiving heeft het Nederlandse theaterlandschap blijvend verrijkt.

 

Onze Erfenis

In acht jaar Nachtgasten hebben we:
– Meer dan 500 professionele acteurs laten deelnemen
– Ruim 120 originele verhalen geschreven
– Ongeveer 560 voorstellingen gespeeld
– Vier landelijke tournees gemaakt
– Talloze jonge makers een podium geboden
– Een unieke improvisatiemethode ontwikkeld
– Tientallen theaters door heel Nederland bespeeld
– Duizenden toeschouwers de magie van improvisatie laten ervaren

 

Onze Missie Nu

Ook na het einde van de voorstellingen in 2017 blijft de geest van Nachtgasten levend. Als stichting zetten we ons in voor drie kernactiviteiten:

1. Kennisdeling & Educatie
– Het documenteren en delen van de Nachtgasten-methodiek
– Het organiseren van masterclasses en workshops
– Het ondersteunen van theaterdocenten en -opleiders
– Het beschikbaar stellen van ons archief aan onderzoekers en makers

2. Projectondersteuning
– Het faciliteren van nieuwe initiatieven
– Het verbinden van makers en projecten
– Het beschikbaar stellen van onze verhalen en methodiek
– Het bieden van advies en begeleiding aan jonge makers

3. Ontwikkeling & Innovatie
– Het stimuleren van nieuwe vormen van improvisatietheater
– Het ondersteunen van onderzoek naar theatermethodiek
– Het bijdragen aan de ontwikkeling van het theaterveld
– Het bewaken van de artistieke kwaliteit van improvisatietheater

 

Manifest

Theater is geen museum. Het is een levend organisme dat zich steeds opnieuw moet uitvinden. Wij geloven in:
De Kracht van het Moment – Theater gebeurt nú. In een wereld van perfectie en voorspelbaarheid, kiezen wij voor de magie van het onvoorspelbare.
De Moed om te Falen- Zonder risico geen ontdekking. We omarmen de mogelijkheid van mislukking als voorwaarde voor grootsheid.
De Wijsheid van het Collectief – Theater maak je nooit alleen. De grootste ontdekkingen ontstaan waar verschillende perspectieven samenkomen.
De Noodzaak van Experiment – Vernieuwing komt niet uit formules maar uit durf. We blijven zoeken naar nieuwe vormen, nieuwe verhalen, nieuwe verbindingen.
De Democratie van Kunst- Theater is van iedereen. We doorbreken de muren tussen makers, tussen publiek en podium, tussen traditie en vernieuwing.

 

De Toekomst

Vanuit onze rol als stichting blijven we zoeken naar manieren om deze principes levend te houden in het Nederlandse theater. We:
– Ondersteunen nieuwe theaterinitiatieven die de grenzen opzoeken
– Delen onze kennis en ervaring met nieuwe generaties makers
– Beheren en ontsluiten ons rijke archief van verhalen en methodiek
– Stimuleren onderzoek naar en ontwikkeling van improvisatietheater
– Verbinden makers, docenten en instellingen die onze visie delen
– Dragen financieel bij aan projecten die de geest van Nachtgasten voortzetten

 

Contact & Samenwerking

We staan altijd open voor:
– Makers die gebruik willen maken van onze methodiek
– Onderzoekers die ons archief willen raadplegen
– Theatermakers die advies zoeken
– Initiatieven die aansluiten bij onze missie

Want ook al spelen we niet meer elke week in de theaters, onze overtuiging blijft onveranderd: het mooiste theater ontstaat waar mensen durven te springen zonder te weten waar ze landen.

Iedere avond opnieuw het onmogelijke mogelijk maken